Waarom is alcoholgebruik door minderjarigen gevaarlijk?

Veel landen wereldwijd stellen leeftijdsgrenzen vast voor de aankoop van alcoholische dranken (1), waardoor het illegaal is voor minderjarigen. Dit zijn een paar van de doorslaggevende redenen waarom dit zo is.
dummy image
Waarom is alcoholgebruik door minderjarigen gevaarlijk?

Het lichaam en de hersenen van jonge mensen zijn nog in ontwikkeling

Het lichaam van jonge mensen blijft zich tijdens de puberteit ontwikkelen, waardoor ze kwetsbaar zijn voor de effecten van alcohol. Het drinken van alcohol op jonge leeftijd kan de normale ontwikkeling van de hersenen verstoren (2). Het kan ook de ontwikkeling van vitale organen beïnvloeden. Dit kan op latere leeftijd gezondheidsproblemen veroorzaken.

Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat drinken op jonge leeftijd, vooral zwaar drinken, een onomkeerbaar effect kan hebben op de hersenen dat kan leiden tot blijvende veranderingen en schade (3-5). Het kan de manier waarop hersenverbindingen worden gemaakt ontregelen en kan ook het leervermogen en het geheugen verstoren.

Het drinken van alcohol op jonge leeftijd kan leiden tot psychologische problemen en kan de kans op alcoholmisbruik op latere leeftijd vergroten (6). Hoe eerder jongeren regelmatig en zwaar beginnen te drinken, hoe groter de kans dat dit gebeurt.

Alcohol beïnvloedt adolescenten anders dan volwassenen

Onderzoek toont aan dat de hersenen van adolescenten nog in ontwikkeling zijn en dat ze de effecten van alcoholgebruik mogelijk niet op dezelfde manier ervaren als volwassenen (7). Als gevolg hiervan kunnen sommigen vaker of zwaarder drinken, waardoor er alcoholproblemen kunnen ontstaan.

Alcohol drinken en puberteit gaan niet samen

De adolescentie is een periode van intensieve fysieke, mentale en emotionele veranderingen. Het drinken van alcohol kan de stemming beïnvloeden en hoe jongeren omgaan met stress, angst en depressie (8).

Uit bepaalde onderzoeken blijkt ook dat drinken tijdens de adolescentie, met name zwaar drinken, het begin van de puberteit kan vertragen en een impact kan hebben op de botdichtheid, de lengte en het gewicht van de botten.

Er zijn verschillende strategieën om alcoholgebruik door minderjarigen te voorkomen

Wettelijke leeftijdsgrenzen zijn bedoeld om jongeren te beschermen tijdens een kwetsbare periode en regeringen over de hele wereld stellen minimum leeftijdsgrenzen vast voor het drinken en kopen van alcohol (1). In verschillende landen gelden verschillende leeftijdsgrenzen, die worden bepaald door de cultuur en opvattingen. Hoewel het uiteenloopt van 16 tot 25 jaar, is 18 jaar de meest voorkomende leeftijdsgrens om legaal alcohol te mogen kopen.

Het voorkomen van alcoholgebruik door minderjarigen kan in feite, afhankelijke van de situatie, een mix van verschillende strategieën inhouden, maar bij een paar van de meest veelbelovende is een centrale rol weggelegd voor familie en leeftijdgenoten. Ouders en leeftijdsgenoten zijn de belangrijkste invloeden in het leven van kinderen en adolescenten wat betreft het drinken van alcohol (10, 11). Ouders zijn al vroeg de belangrijkste rolmodellen. Ze kunnen helpen bij het vormen van drinkpatronen en houdingen die een leven lang meegaan. Leeftijdsgenoten zijn ook belangrijk tijdens de adolescentie, aangezien de druk om erbij te horen en onafhankelijk te zijn toeneemt.

Het belang van familie en leeftijdsgenoten staat centraal in veel veelbelovende initiatieven om drinken onder minderjarige jongeren te voorkomen (12). In sommige gevallen gaat het om het opvoeden van jongeren over drinken en schadelijke patronen zoals binge drinken (13-15). Andere richten zich op het versterken van het vermogen van ouders en familieleden om het drinken van alcohol bespreekbaar te maken (16, 17). Het opbouwen van vaardigheden die veerkracht en het vermogen om weerstand te bieden aan sociale druk rond het drinken van alcohol en veel andere problemen in het leven aanleren, is ook een effectieve interventie. (18).

References
  1. International Alliance for Responsible Drinking (IARD). Minimum legal age limits. 2020; Available from:
  2. Spear, L.P., Effects of adolescent alcohol consumption on the brain and behaviour. Nat Rev Neurosci, 2018. 19(4): p. 197-214.
  3. Spear, L.P., Adolescent alcohol exposure: Are there separable vulnerable periods within adolescence? Physiol Behav, 2015. 148: p. 122-30.
  4. Squeglia, L.M. and K.M. Gray, Alcohol and Drug Use and the Developing Brain. Curr Psychiatry Rep, 2016. 18(5): p. 46
  5. Lees, B., et al., Effect of alcohol use on the adolescent brain and behavior. Pharmacol Biochem Behav, 2020. 192: p. 172906.
  6. Bagley, S.M., S. Levy, and S.F. Schoenberger, Alcohol Use Disorders in Adolescents. Pediatr Clin North Am, 2019. 66(6): p. 1063-1074.
  7. Tapert, S.F., L. Caldwell, and C. Burke, Alcohol and the adolescent brain. Human studies. Alcohol Research and Health, 2004. 28(4): p. 205-212.
  8. Ning, K., et al., The association between early life mental health and alcohol use behaviours in adulthood: A systematic review. PLoS One, 2020. 15(2): p. e0228667
  9. Sanci, L., M. Webb, and J. Hocking, Risk-taking behaviour in adolescents. Aust J Gen Pract, 2018. 47(12): p. 829-834.
  10. Williams, J.F., R.S. Burton, and S.S. Warzinski, The role of the parent in adolescent substance use. Pediatric Annals, 2014. 43(10): p. E237-E241
  11. Ivaniushina, V., V. Titkova, and D. Alexandrov, Peer influence in adolescent drinking behaviour: a protocol for systematic review and meta-analysis of stochastic actor-based modeling studies. BMJ Open, 2019. 9: p. e028709.
  12. Griffin, K.W. and G.J. Botvin, Evidence-based interventions for preventing substance use disorders in adolescents. Child Adolesc Psychiatr Clin N Am, 2010. 19(3): p. 505-526.
  13. MacArthur, G.J., et al., Individual‐, family‐, and school‐level interventions targeting multiple risk behaviours in young people. Cochrane Database of Systematic Reviews, 2018. 2018(10): p. CD009927.
  14. MacArthur, G.J., et al., Peer-led interventions to prevent tobacco, alcohol and/or drug use among young people aged 11-21 years: a systematic review and meta-analysis. . Addiction, 2016. 111(3): p. 391-407.
  15. Anderson-Carpenter, K.D., et al., Reducing binge drinking in adolescents through implementation of the strategic prevention framework. American Journal of Community Psychology, 2016. 57: p. 36-4.
  16. Riesch, S.K., et al., Strengthening Families Program (10-14): effects on the family environment. Western Journal of Nursing Research, 2012. 34(3): p. 340-376.
  17. Kumpfer, K., Family-based interventions for the prevention of substance abuse and other impulse control disorders in girls. ISRN Addiction, 2014. 2014: p. 208789.
  18. United Nations Children's Fund (lUNICEF). Life skills. 2003; Available from: