- Những điều cần biết về lái xe khi đã uống rượu bia
- Ảnh hưởng của việc uống rượu bia đối với phản xạ và khả năng ra quyết định của chúng ta
- Các giới hạn hợp pháp khác nhau
- Hậu quả của việc vượt quá giới hạn hợp pháp
- Kiểm tra kiến thức của bạn
- Câu hỏi thường gặp
- Định hướng tương lai: nguyên tắc hướng dẫn và nguồn trợ giúp
- Các thông điệp chính
Ngay cả một lượng nhỏ rượu bia cũng có thể ảnh hưởng đến phán đoán và khả năng phản xạ nhanh chóng của bạn. Việc lái xe khi đã uống rượu bia không chỉ gây nguy hiểm cho tính mạng của chính bạn mà còn cho cả sự an toàn của khách trên xe, người lái xe khác, người tham gia giao thông đường bộ và người đi bộ. Nhiều quốc gia có quy định giới hạn hợp pháp về lái xe khi đã uống rượu bia, nhưng thực tế là rượu bia có thể đã bắt đầu ảnh hưởng đến hành vi của bạn từ rất lâu trước khi bạn đạt đến giới hạn hợp pháp đó. Bất kể luật pháp quy định như thế nào, lựa chọn an toàn nhất luôn là: nếu uống rượu bia thì không lái xe.
Giới thiệu về tác giả
Dru Jaeger là người đồng sáng lập của Club Soda, một phong trào uống bia rượu có ý thức giúp khích lệ mọi người đưa ra những lựa chọn lành mạnh hơn liên quan đến rượu bia. Thông qua các chương trình do Dru thiết kế và dẫn dắt thực hiện, ông giúp mọi người xây dựng sự tự tin cả trong đời sống cá nhân và xã hội của họ. Ông cũng là tác giả của cuốn sách "How to Be a Mindful Drinker" (Cách trở thành người uống rượu bia có ý thức).
Nhằm duy trì an toàn cho tất cả những người tham gia giao thông đường bộ, hầu hết các quốc gia đều đặt ra giới hạn hợp pháp về nồng độ cồn được phép có trong cơ thể bạn khi lái xe(1), nhưng cần lưu ý rằng đây chỉ là nguyên tắc hướng dẫn chứ không phải là sự đảm bảo. Ngay cả khi nồng độ cồn thấp hơn mức giới hạn, khả năng phối hợp vận động và thời gian phản xạ của bạn vẫn có thể bị suy giảm. Khi lái xe vượt quá giới hạn cho phép, bạn có thể sẽ bị phạt tiền nặng, đình chỉ giấy phép lái xe hoặc thậm chí là bị kết án tù. Cách tốt nhất để giảm nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông và gây tổn hại cho bản thân bạn hoặc người khác chính là giữ tỉnh táo khi lái xe. Nếu bạn đã uống thức uống có cồn nào đó, hãy luôn chọn phương thức an toàn hơn để về nhà, chẳng hạn như đi phương tiện công cộng hoặc gọi taxi.
Khi chúng ta hấp thụ cồn từ rượu bia vào cơ thể, một phần trong số đó sẽ đi đến não và lập tức ảnh hưởng đến cách chúng ta xử lý thông tin cũng như phản ứng với những gì đang diễn ra xung quanh. (2) Chúng ta uống càng nhiều thì nồng độ cồn trong máu (BAC) càng cao và tác động càng lớn đến não. (3) Điều này khiến chúng ta phản xạ chậm hơn, phối hợp vận động bị giảm sút và phán đoán kém hơn.
Nồng độ cồn trong máu (BAC) được đo bằng số miligam cồn trên một lít máu, đây là thước đo được công nhận rộng rãi cho thấy lượng rượu bia mà bạn đã uống cũng như mức độ suy giảm khả năng hoạt động thể chất và tinh thần mà bạn có thể gặp phải sau khi uống. Thước đo này là tiêu chuẩn mà các cơ quan chức năng sử dụng nhằm xác định liệu một người có đủ sức khỏe để lái xe theo quy định của pháp luật hay không. Tuy nhiên, thực tế là rượu bia có thể đã bắt đầu ảnh hưởng đến hành vi của bạn từ rất lâu trước khi bạn đạt đến giới hạn hợp pháp đó.
Xem rượu bia thực sự ảnh hưởng đến kỹ năng lái xe của bạn như thế nào.
Hãy thử trò chơi nhanh dưới đây và đấu với chính mình – sau khi bạn đã uống vài ly.
Thời gian chơi: 2 phút
Hiểu rõ những nguy hiểm của việc lái xe khi uống rượu, và cảm nhận tác động thông qua các câu chuyện có thật của những người bị thương, mất mát hoặc bị ảnh hưởng theo nhiều cách khác bởi tai nạn do uống rượu khi lái xe; xem bên dưới.
Thời gian xem: 10 phút
Bạn có biết?
Bạn có biết rằng có đến 35% số ca tử vong do tai nạn giao thông đường bộ trên toàn cầu có liên quan đến rượu bia không? (4)
Hầu hết các quốc gia trên thế giới đều đã thiết lập giới hạn hợp pháp về nồng độ cồn trong máu (BAC) khi lái xe và các giới hạn này khác nhau tùy theo địa điểm. Ở một số nơi, bất kỳ lượng cồn nào trong cơ thể cũng bị coi là quá nhiều, đặc biệt là đối với người đang học lái xe hoặc người lái xe thiếu kinh nghiệm. Ở những nơi khác, ngưỡng giới hạn hợp pháp có thể lên tới 0,08%. Thường có các chính sách không khoan dung được áp dụng cho những người mới bắt đầu lái xe trên đường bộ nhằm đảm bảo an toàn hết mức có thể cho họ.
Cách duy nhất để biết chính xác nồng độ cồn trong máu là thông qua xét nghiệm. Các cơ quan hành pháp thường kiểm tra nồng độ cồn trong máu thông qua mẫu máu hoặc thiết bị đo nồng độ cồn trong hơi thở ngay bên đường. Quy trình rất đơn giản: nếu bị phát hiện vượt quá giới hạn cho phép thì có nghĩa là bạn đang vi phạm pháp luật. Và hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Tại một số khu vực, người tái phạm có thể sẽ phải lắp đặt trong xe một thiết bị khóa liên động bằng nồng độ cồn, thiết bị này sẽ ngăn động cơ khởi động nếu phát hiện thấy hơi thở của họ có nồng độ cồn.
Mặc dù có mối liên hệ rõ ràng giữa lượng rượu bia bạn uống và nồng độ cồn trong máu bạn, nhưng hàm lượng cồn thực tế còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố cá nhân như kích cỡ cơ thể, độ tuổi, giới tính và sự chuyển hóa của cơ thể bạn. Tốc độ bạn uống cũng có thể ảnh hưởng đến nồng độ cồn.
Kiểm tra kiến thức của bạn với các câu hỏi dưới đây; nhấp để xem đáp án và kiểm tra xem bạn trả lời đúng hay không.
Hỏi: Đúng hay Sai: Miễn là nồng độ cồn trong máu (BAC) của tôi luôn thấp hơn giới hạn hợp pháp thì khả năng lái xe của tôi sẽ không bị ảnh hưởng khi uống rượu bia.
Đáp án: SAI
Việc uống rượu bia có thể ảnh hưởng đến khả năng lái xe của bạn từ rất lâu trước khi bạn đạt đến giới hạn hợp pháp về nồng độ cồn trong máu. Mặc dù mức độ suy giảm phụ thuộc vào lượng rượu bia mà bạn uống, nhưng lựa chọn an toàn nhất là không bao giờ lái xe khi đã uống rượu bia.
Hỏi: Điều nào dưới đây là đúng?
Giới hạn hợp pháp về nồng độ cồn trong máu khi lái xe là:
A: 0,02 mg/dL
B: 0,05 mg/dL
C: Khác nhau tùy theo quốc gia
Đáp án: C: Khác nhau tùy theo quốc gia
Các quốc gia khác nhau đặt ra mức giới hạn khác nhau về nồng độ cồn trong máu đối với hành vi lái xe khi đã uống rượu bia. Để làm quen với giới hạn hợp pháp tại quốc gia của bạn, hãy truy cập:
https://iard.org/science-resources/detail/Blood-Alcohol-Concentration-(BAC)-Limits
Đáp án: ĐÚNG
Một số quốc gia đặt ra các giới hạn BAC thấp hơn dành cho người mới biết lái xe, người lái xe trẻ tuổi và người đang học lái xe. Trong một số trường hợp còn có quy định không khoan dung cho hành vi uống rượu bia ở những người lái xe này.
Hỏi: Tuyên bố nào là đúng: Mục đích của thiết bị khóa liên động là:
1. Giúp khởi động xe tự động
2. Ngăn chặn việc lái xe nếu bạn đã uống rượu bia
3. Giúp xe khó bị đánh cắp
Đáp án: 2. Ngăn chặn việc lái xe nếu bạn đã uống rượu bia
Thiết bị khóa liên động đòi hỏi bạn phải kiểm tra nồng độ cồn trong hơi thở mới có thể khởi động xe; chúng được dùng để ngăn không cho những người tái phạm có thể lái xe khi đã uống rượu bia.
Hỏi. Tuyên bố nào là đúng: Tốc độ tăng nồng độ cồn trong máu không giống nhau ở mỗi người mà phụ thuộc vào:
a. Lượng rượu bia bạn uống
b. Giới tính sinh học của bạn
c. Việc bạn đã ăn hay chưa
d. Chiều cao và cân nặng của bạn
e. Tất cả các phương án trên
Đáp án: E. Tất cả các phương án trên
Tốc độ tăng nồng độ cồn trong máu phụ thuộc vào nhiều yếu tố và khác nhau ở mỗi người.
Có. Đồ uống không cồn (ví dụ: bia không cồn) có thể chứa một lượng cồn rất nhỏ, nhưng trên thực tế, lượng cồn này không đáng kể và sẽ không ảnh hưởng đến khả năng lái xe của bạn. Đồ uống không cồn thay cho đồ uống có cồn là sự lựa chọn phù hợp nếu bạn dự định sẽ lái xe.
Tốt nhất là nên tránh lái xe sau khi bạn uống rượu bia. Nhưng nếu phải lái xe, bạn nên đợi tối thiểu một giờ rồi mới lái xe. Uống nước lọc và các đồ uống không cồn sẽ giúp bù nước cho bạn. Tuy nhiên, nếu bạn đã uống nhiều trong thời gian tương đối ngắn thì phương án an toàn nhất là sử dụng phương tiện đi lại thay thế, vì nguy cơ xảy ra tai nạn giao thông vẫn cao trong nhiều giờ sau khi bạn uống.
Uống rượu bia làm chậm phản xạ của bạn, giảm khả năng nhận thức tình hình xung quanh cũng như khả năng đưa ra quyết định và thực hiện quyết định nhanh chóng. Kỹ năng lái xe của bạn sẽ tiếp tục giảm sút khi lượng cồn trong máu tăng lên, nhưng ngay cả một ly rượu bia cũng có thể làm suy giảm khả năng lái xe và phản ứng với thế giới xung quanh mà bạn thường có.
Bất kỳ lượng rượu bia nào cũng có thể làm suy giảm khả năng lái xe của bạn. Bạn uống càng nhiều thì mức độ suy giảm càng lớn. Việc uống một ly hoặc ít hơn có thể ảnh hưởng như thế nào đến bạn còn tùy thuộc vào chính con người bạn -- tức là độ tuổi và cân nặng của bạn, việc bạn đã ăn hay chưa và có đang dùng các loại thuốc có thể tương tác với rượu bia hay không. Phương thức an toàn nhất khi bạn đã uống rượu bia là không lái xe và không uống rượu bia khi định lái xe.
Định hướng tương lai
Nếu bạn lo lắng về tình trạng uống rượu bia của mình, hãy nói với chuyên viên y tế để thảo luận về tiền sử bệnh lý của bạn, đồng thời tìm sự trợ giúp để hiểu rõ về những nguy cơ mà bạn sẽ gặp phải.
Các thông điệp chính
- Ngay cả một lượng nhỏ rượu bia cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng phán đoán và phản xạ của bạn.
- Các giới hạn hợp pháp có thể khác nhau, nhưng sự an toàn phải luôn được đặt lên hàng đầu.
- Hậu quả của việc lái xe khi đã uống rượu bia là rất nghiêm trọng và có thể bị pháp luật trừng phạt.
(1) Liên minh quốc tế về Uống rượu bia có trách nhiệm (IARD), Giới hạn về Nồng độ cồn trong máu (BAC). 2020, IARD: Washington, DC.
(2) Abrahao, K.P., A.G. Salinas và D.M. Lovinger, "Alcohol and the Brain: Neuronal Molecular Targets, Synapses, and Circuits" (Rượu và Não bộ: Mục tiêu phân tử trong tế bào thần kinh, Khớp thần kinh và Mạch thần kinh). Neuron, 2017. 96(6): trang 1223 - 1238.
(3) Alcohol.org.nz. Nồng độ cồn trong máu. 2020; Có sẵn tại:
(4) Báo cáo tình trạng toàn cầu về an toàn đường bộ 2018. Geneva: Tổ chức Y tế Thế giới; 2018. Giấy phép: CC BY-NC-SA 3.0 IGO.